Πολιτισμική και Πολιτιστική Γεωπολιτική Τέταρτη Θέση

Ρήγας Ακραίος 

"Αναμφισβήτητα το υψηλότερο στοιχείο που επηρεάζει καθοριστικά την ύπαρξη μιας κοινωνίας είναι ο πολιτισμός της.

Στην πραγματικότητα ο πολιτισμός οποιασδήποτε κοινωνίας καθορίζει την ταυτότητα και την ύπαρξη αυτής της κοινωνίας και εάν η κοινωνία αποκλίνει από τον πολιτισμό της, θα είναι μια κενή κοινωνία ακόμη και εάν είναι οικονομικά, πολιτικά, βιομηχανικά και στρατιωτικά ισχυρή"

Αγιατολάχ Χομεϊνί

Σε ό,τι αφορά τον Ευρασιανισμό ως Πολιτικό Κίνημα - ειδικά δε ως Κίνημα Αντίστασης εντός των χωρών εκτός του άμεσου Ευρασιατικού Γεωπολιτικού Μεγάλου Χώρου και κυρίως εντός των χωρών που τελούν υπό την άμεση Ευρώ-Ατλαντική κυριαρχία - υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ της Ευρασιατικής γεωκρατικής Σκέψης, της πολιτισμικής ταυτότητας ως καθοριστικής του γεωπολιτικού στρατοπέδου, με την σκέψη του Γκράμσι, του πολιτιστικού εποικοδομήματος ως καθοριστικού των πολιτικών σχέσεων, ο Ευρασιανισμός ως ένας γεωπολιτικός Γκραμσισμός, και της υπαρξιακής γεωπολιτικής του Κάρλο Τερρατσιάνο. 

Ο Ευρασιανισμός δλδ είναι πρώτα απ' όλα ιδεοκρατικός. Είναι η πνευματική και πολιτισμική σφαίρα των ιδεών κυρίως που καθορίζει τις κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, όχι τόσο η οικονομία και εν γένει η υλική κατάσταση. Ας το έχουμε υπόψη μας αυτό όταν σκεφτόμαστε το εθνοκράτος και την θέση του στην παγκόσμια κατανομή ισχύος. 

Μια Τεταρτοθεσίτικη Υπαρξιακή Πολιτισμική και Πολιτιστική Γεωπολιτική. Άρνηση της Δυτικής Παρακμής, Ανανέωση της Παράδοσης, αλλά και ξεσκέπασμα των simulacra, των φτιαχτών, φυτεμένων, με την λειτουργία του social engineering, πειραμάτων της "ανανέωσης" αυτής. Τα παραδείγματα πολλά και πρόσφατα...

Στις χώρες εκείνες όπου η εθνική (national) ταυτότητα αναδύθηκε εκτός του πυρήνα του Διαφωτισμού αλλά υπό την άμεση επιρροή του ( πολιτισμική αποικιοκρατία, "ευρωκεντρισμός" και πολιτιστική κυριαρχία της Δύσης ) τα πολιτισμικά στοιχεία που δεν θεωρήθηκαν αρκετά "διαφωρισμένα", αφού πρώτα υπέστησαν την απαξίωση του Μοντερνισμού και στριμώχθηκαν στο λούμπεν περιθώριο, στην Αυγή του Μεταμοντερνισμού, τα λούμπεν στοιχεία, επιστρέφουν σαν δήθεν εμπνεόμενα από την Παράδοση, στην πραγματικότητα λεηλατώντας και παρωδόντας την, ενώ ένα άλλο μέρος του περιθωρίου αυτού, αποβάλλοντας το στίγμα της λουμπενοποίησης, επιστρέφει ως Ανανέωση της Παράδοσης.

Στην πολιτιστική σφαίρα κατασκευάζεται ένα νέο ψεύτικο δίπολο - στα πρότυπα του Αριστερά Δεξιά και που τείνει να πάρει την θέση τους στην απολιτίκ δημόσια σφαίρα - μεταξύ Μοντερνισμού, μια "καθωσπρέπει" δυτική εθνική ταυτότητα του Διαφωτισμού, και Μεταμοντερνισμού, μια λούμπεν αντιγραφή της Παράδοσης. Στην πραγματικότητα και τα δύο ανήκουν στην θαλασσοκρατική "κυβελική" - Ευνουχιστική Μεγάλη Μητέρα - πολιτισμική σφαίρα. Για να το θέσουμε με μια εικόνα, είναι σα να παρακολουθούμε ένα "κυβελικό" χυδαίο χορό τουέρκ μέσα σε ένα σατανιστικό τελετουργικό της "Λευκής Ανωτερότητας". 

Τα παραπάνω ισχύουν και στο ζήτημα της αναμόχλευσης ζητημάτων "μειονοτήτων". Το μοντέρνο μονολιθικό εθνοκράτος παραχωρεί την θέση του στο μεταμοντέρνο κράτος βαζάλο της Δυτικής Πολυπολιτισμικής Παγκοσμιοποίησης. Από την μια ο εθνικισμός και από την άλλη ο Σόρος - που με την σειρά του ενισχύει όψιμους εθνικισμούς.  

Ποιά θα μπορούσε να είναι η απάντηση ενός Ευρασιανικού Κινήματος; Της Τέταρτης Θέσης;

Πρώτα απ' όλα η ίδια η έννοια της μειονότητας είναι συνυφασμένη με την έννοια του βεστφαλιανού και "βαστιλιανού" εθνοκράτους. Αν δεν υπάρχει μονολιθικό εθνοκράτος δεν υπάρχουν μειονότητες και για να υπάρξει ομοιογενές μονολιθικό εθνοκράτος, οι Τριαντακονταετείς Πόλεμοι, η Βανδέα, ο Κεμάλ, με μια λέξη η γενοκτονία, είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Μερικές φορές η "γενοκτονία" είναι απλά πολιτιστική, εκσυγχρονιστική.

Η Τέταρτη Θέση αμφισβητεί το ευρωκεντρικό σύστημα αξιών του Διαφωτισμού, το Βεστφαλιανό σύστημα Διεθνών Σχέσεων, το Εθνοκράτος ως υποκείμενο της Ιστορίας. Συνεπώς εκλιπόντος του εθνοκράτους, εκλείπουν και οι "μειονότητες" ως μη πλήρως μετέχοντες του εθνικού κορμού πληθυσμοί ή πληθυσμοί που μετέχουν σε ξένο - θου Κύριε - εθνοκρατική ταυτότητα. Εκλείπει έτσι και η αντίστοιχη παράνοια που το σύστημα αυτό φυτεύει στα μυαλά των ανθρώπων.

Αντίθετα, στον Ευρασιανισμό, με την έμφαση του στον εθνοπλουραλισμό αλλά και τον ταυτοτισμό της κατανόησης αντί του μίσους, οι ιδιοπροσωπίες μπαίνουν στην θέση των "μειονοτήτων". Ούτε δλδ το μονολιθικό εθνοκράτος, ούτε η συνειδητή υπονόμευση του για λογαριασμό της Ευρώ-Αντλαντικής εμπέδωσης. Με μια λέξη η Αυτοκρατορία. 

Και αντίστοιχα στην πολιτιστική σφαίρα, στην γκραμσική σφαίρα της πολιτιστικής αναπαραγωγής ως πεδίο σύγκρουσης ιδεών και διαμόρφωσης συνειδήσεων, ο Ευρασιανισμός

προάγει την Ανανέωση της πλουραλιστικής Παράδοσης, όχι τον λούμπεν εκχυδαϊσμό και την λεηλασία της στο όνομα της Πολυπολιτισμικότητας. 

"Παράδοση είναι η Διατήρηση της Φλόγας, όχι η Λατρεία της Στάχτης"

ΟΙ ΙΡΑΝΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Eugene Montsalvat

Οι πνευματικοί πρόγονοι της Ιρανικής Επανάστασης, ο Αχμάντ Φαρντίντ, ο Τζαλάλ Αλ-ε-Αχμάντ και ο Αλί Σαριάτι, μοιράζονται πολλά κοινά σημεία με την Τέταρτη Πολιτική Θεωρία. Αντλώντας από την κοινή πνευματική κληρονομιά του Μάρτιν Χάιντεγκερ, αναπτύσσουν και οι δύο μια κριτική της δυτικής ηγεμονίας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδέες που εκθέτουν αυτοί οι Ιρανοί στοχαστές προεικονίζουν την Τέταρτη Πολιτική Θεωρία, αν και με εξειδικευμένη εφαρμογή στη χώρα του Ιράν. Το Ιράν παρουσιάζει ένα παράδειγμα διανοητικής και πολιτικής εξέγερσης κατά της δυτικής φιλελεύθερης ηγεμονίας που βρίσκεται πέρα από τις κατηγορίες της Δεύτερης και της Τρίτης Πολιτικής Θεωρίας, ωστόσο αντλεί σημαντικές επιρροές από αυτές και τις επαναπροσδιορίζει στο μοναδικό πλαίσιο της ιστορικής ουσίας του Ιράν.

Οι πνευματικοί πρόγονοι της Ιρανικής Επανάστασης θα συγχωνεύσουν με επιτυχία την πιο ριζοσπαστική σκέψη του 20ού αιώνα με την ισλαμική παράδοση του Ιράν για να αναπτύξουν μια πραγματικά επαναστατική σύνθεση. Όπως και στην Τέταρτη Πολιτική Θεωρία, ο Χάιντεγκερ διαδραματίζει βασικό ρόλο, ως ο φιλόσοφος μιας νέας αρχής, ο οποίος προαναγγέλλει την επιστροφή μιας αυθεντικής ουσίας. Τα θεμέλια της ιρανικής χαϊντεγκεριανής σκέψης τέθηκαν από τον Ahmad Fardid, όπως σημειώνει ο Ali Mirsepassi στο "Political Islam, Iran, and the Enlightenment"

"Ο στοχαστής του οποίου το έργο συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία του εδάφους για έναν χαϊντεγκεριανό πολιτικό λόγο στο ιρανικό πλαίσιο ήταν ο Ahmad Fardid (1890-1994). Υπήρξε η κορυφαία αυθεντία στη γερμανική φιλοσοφία και ειδικότερα στον Χάιντεγκερ από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Τελικά, συνέβαλε τα μέγιστα στην εξέλιξη των διανοητικών λόγων που κατέληξαν στην ιρανική επανάσταση του 1979. Το έργο του περιελάμβανε την αποκατάσταση του δυαδικού συστήματος Ανατολή-Δύση σε μια γλώσσα φιλοσοφικών εννοιών δανεισμένων από τον Χάιντεγκερ. Με ιστορικιστική διάθεση, υποστήριξε ότι η κυρίαρχη "αλήθεια" της εποχής ήταν, από τον 18ο αιώνα, εκείνη ενός δυτικού πολιτισμού που λήστεψε όλες τις "ισλαμικές χώρες" και τα "ανατολικά έθνη" από τις "πολιτισμικές τους μνήμες" και τη δική τους "ιστορική εμπιστοσύνη". Η θέση αυτή συγκροτείται αρχικά από έναν αντιδιαφωτιστικό ισχυρισμό ότι η ανάπτυξη του κενού και εξωτερικού δυτικού πολιτισμού αποτελεί άμεση απειλή για τη ζωτικότητα των τοπικών μη δυτικών πολιτισμών και, δεύτερον, από τον ισχυρισμό ότι η απειλή αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω της ανάκτησης μιας διαγραμμένης πολιτισμικής μνήμης και της κατάληψης ενός κλεμμένου παρελθόντος". (σελ. 30-31)

Η ΠΟΛΥΠΟΛΙΚΟΤΗΤΑ ΩΣ ΓΕΓΟΝΟΣ

Δημήτριος Οικονόμου

Η πολυπολικότητα είναι γεγονός και όχι κάποια διαψεύσιμη ακαδημαϊκή θεωρία, κυρίως από όσους επιθυμούν εμμονικά μία ουτοπική μονοπολική ηγεμονία των ΗΠΑ. Τα γεγονότα τρέχουν ταχύτερα από την εμπέδωση της θεωρίας ενός πολυπολικού κόσμου από το διεθνές σύστημα. Μιας θεωρίας που πρώτος ο Ντούγκιν εισήγαγε στον διεθνή διάλογο στην ολότητά της δημιουργώντας ένα παγκόσμιο πολιτικό κίνημα. Πολλοί ξεκίνησαν, νωρίτερα, να μιλούν για πολυπολικότητα στον δυτικό κόσμο, αλλά όχι ολοκληρωμένα και πάντα στα διανοητικά πλαίσια της δυτικής ηγεμονίας. Η Κριτική Θεωρία (μαρξισμός) και οι Μεταθετικιστικές προσεγγίσεις άνοιξαν τον δρόμο για τη συνειδητοποίηση ότι πίσω από την παγκοσμιότητα των τελευταίων αιώνων κρύβεται η επιθυμία του Δυτικού Πολιτισμού για ηγεμονία και ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες η ηγεμονική επιθυμία των ΗΠΑ για δύναμη σε υλικό και διανοητικό επίπεδο ώστε να καταστήσει τις δήθεν οικουμενικές της αξίες, παγκόσμιες. Η Κριτική Θεωρία αποκάλυψε τον ηγεμονισμό της παγκόσμιας εκμετάλλευσης που υποκρύπτεται πίσω από τη δήθεν συνεργατική φύση του φιλελεύθερου καπιταλισμού ταυτίζοντας απόλυτα την ηγεμονία με τον καπιταλισμό και μόνο το οποίον όμως αποδέχεται ως απαραίτητο στάδιο προς την επίτευξη μία άλλης ιδεολογικής παγκοσμιότητας βασισμένης στην άλλη όψη του νεωτερικού νομίσματος. Οι Μεταθετικιστικές προσεγγίσεις κατέδειξαν την τοπικότητα και χρονικότητα του δυτικού πολιτισμικού φαινομένου ταυτίζοντας την ηγεμονία με την διαιώνιση της νεωτερικότητας η οποία πρέπει απλώς να απαλλαγεί από τα όποια προνεωτερικά της κατάλοιπα. Η Δύση είναι ένα τοπικό πολιτισμικό φαινόμενο που οι αξίες της αφορούν αποκλειστικά και μόνο ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο κυρίως αγγλοσαξωνικής επιρροής. Ο Χάντινγκτον έκανε ένα βήμα παραπέρα αναγνωρίζοντας ήδη από την εποχή "του τέλους της ιστορίας" την ύπαρξη και άλλων πολιτισμών που θα αποτελέσουν τους πόλους ενός νέου συστήματος, πάντα όμως στα ρεαλιστικά πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού.

ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

του Ρήγα 

Σκέψεις και σχόλια με αφορμή την ομιλία του π. Λουδοβίκου " Η Ελλάδα ως Ανατολή της Δύσης και ως Δύση της Ανατολής: Ο Ρικαίρ, ο Ντούγκιν κι εμείς", στο Συνέδριο "Ο Ελληνικός Πολιτισμός ως Οικουμενική Πρόταση".

Παρά πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά που λέει εδώ ο πατέρας Λουδοβίκος. Η ορθόδοξη θεολογία του προσώπου, η συνέργεια, ο διάλογος και διαλεκτική με άλλους πολιτισμούς... Πολύ αξιόλογος ο π. Λουδοβίκος αλλά και πολύ απογοητευτικός, όσον τουλάχιστον αφορά την αναφορά του στον Ντούγκιν.¹

Ναι, πολύ σωστά λέει ο π. Λουδοβίκος, ότι ο Ντούγκιν λέει ότι πρέπει να απαλλαγούμε από την Δύση πάση θυσία. Αν όμως αυτή η δήλωση πληροφορία μένει εκεί είναι λειψή, είναι παραπλανητική. Διότι ο Ντούγκιν επίσης λέει ότι η Δύση δεν είναι ούτε τόπος, ούτε λαός, ούτε πολιτισμός και σίγουρα η Δύση δεν είναι όχι μόνο η Ευρώπη - και σίγουρα όχι η Ελληνογενής Ευρώπη, αυτή που εδώ ο π. Λουδοβίκος ονομάζει Ελληνο-Δυτικός και  Έλληνο-Χριστιανικός Πολιτισμός - αλλά ούτε καν η ίδια η (Βόρεια) Αμερική, η Δύση είναι η Παγκόσμια Αποικιοκρατία.

Γενικά στην Ευρώπη μπερδεύουμε την Ευρώπη με την Δύση και τον Αντλαντισμό και είναι το ίδιο σαν οι Ινδοί να μπέρδευαν τον Ινδικό Πολιτισμό με το Βρετανικό Ιμπέριουμ, είμαστε δλδ αποικιοκρατημένοι, του π. Λουδοβίκου μη εξαιρουμένου. Και για αυτό είναι απογοητευτικός, διότι είναι σπάνιος και πολύ αξιόλογος πνευματικός ταγός. Θα περίμενα και από αυτόν να αναδείξει μια ελληνική διάσταση των ντουγκικών ιδεών, υιοθετώντας και απορρίπτοντας, προσαρμόζοντας και διορθώνοντας όπου χρειάζεται και όχι να ξεμπερδεύει μαζί τους έτσι εύκολα και, εμμέσως πλην σαφώς, απαξιωτικά. 

Αναφέρει για παράδειγμα τον Σεργκέι Χορούζυ, τον οποίο δεν τον γνωρίζω, αλλά λέει για αυτόν ότι είναι ο ιδρυτής της Σχολής της Συνεργειακής Ανθρωπολογίας και ότι ενώνει για παράδειγμα τον Φουκώ με τους Ασκητικούς!  Να χαρώ! Μα αυτό ακριβώς κάνει και ο Ντούγκιν! Όχι δλδ ακριβώς να ενώνει τον Φουκώ με τους Ασκητικούς, αλλά για παράδειγμα ενώνει τον Μεταμοντερνισμό με τον Νεοπλατωνισμό και θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι γνωρίζει τον συγκεκριμένο στοχαστή. Τόσο στην Νοομαχία του όσο και την Εθνο-Κοινωνιολογία του, αλλά και αλλού, μελετά τη φαινομενολογία των Εθνο-Πολιτισμών και προτείνει ερμηνείες και μέσα από τέτοια ακριβώς "συνεργειακά" σχήματα. 

Και γενικά ο Ντούγκιν κάνει ακριβώς αυτό που εδώ ο π. Λουδοβίκος ισχυρίζεται ότι δήθεν δεν κάνει. Δλδ τον Διάλογο των Πολιτισμών, αντί μάλιστα την επιβολή της καθολικότητας/οικουμενικότητας ενός πολιτισμού, την οποία ο ίδιος ο π. Λουδοβίκος επιχειρεί. Η απόρριψη της καθολικότητας/οικουμενικότητας της Δύσης από μέρους του Ντούγκιν όχι μόνο δεν είναι άρνηση του διαλόγου μεταξύ πολιτισμών, όπως εντελώς εσφαλμένα ισχυρίζεται εδώ ο π. Λουδοβίκος, αλλά αποτελεί και την βασική του προϋπόθεση. 

Πού οφείλεται λοιπόν αυτή η παρεξήγηση; Που οφείλεται αυτή η τόσο στρεβλή εικόνα που ο π. Λουδοβίκος έχει για τον Ντούγκιν; Διότι δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι ο π. Λουδοβίκος έχει την γνωστή εμπάθεια πολλών Νεοελλήνων και Δυτικών κατά του οτιδήποτε ρωσικού και ευρασιατικού εν γένει. Και προσέξτε πως, αναφερόμενος στην Ανατολή, μιλάει κατευθείαν για Ινδουισμό και Βουδισμό, το Ισλάμ πού είναι;². Η απάντηση, νομίζω πως, βρίσκεται στο γεγονός ότι στην Δύση, άρα κι εδώ σε μας, υπάρχει στην Νοόσφαιρα αυτή η εμπάθεια κατά του οτιδήποτε δεν είναι δυτικό και κυρίως απέναντι σε οτιδήποτε δεν είναι αλλά θα έπρεπε να είναι κατ' αυτούς δυτικό, ό,τι δλδ ξέφυγε από το μαντρί, είναι δλδ στον αέρα που αναπνέουμε, δεν χρειάζεται να την αγκαλιάσει κανείς, αλλά αν δεν θελήσει συνειδητά να απαλλαγεί από αυτήν, την αναπαράγει άθελα του. 

Συνεπώς κάποιος ο οποίος βλέπει τον εαυτό του ως εκπρόσωπο του Ελληνο-Δυτικού πολιτισμού, ό,τι και να σημαίνει αυτό, θα έπρεπε να ενθουσιάζεται στην προτροπή του Ντούγκιν να απαλλαγούμε από την Σύγχρονη Δύση πάση θυσία, διότι αυτό θα απελευθέρωνε και τον όποιον Ελληνο-Δυτικό πολιτισμό από την Δυτική επικυριαρχία και τον σφετερισμό, απ'αυτήν την νοσηρή Νοόσφαιρα.

Επιπλέον, μιας και αναφερθήκαμε στην Συνέργεια, αν και δεν ξέρω τί ακριβώς προκύπτει από την ένωση Φουκώ και Ασκητικών, θα ήθελα να δω συνέργειες μεταξύ Πλήθωνα και Γρηγορίου Παλαμά, Πλήθωνα και Ρουμί και Γρηγορίου Παλαμά, (Νεο)Παγανιστών Νεοπλατωνικών και Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Διονυσίου Φιλοσόφου και Μπεντρεντίν, Ίωνος Δραγούμη και Corneliu Codreanu, Μαρμαρωμένου Βασιλιά και Κράλλη Μάρκου, π. Ιωάννη Ρωμανίδη και Mircea Eliade, Ιουλιανού και Χομεϊνί... 

Αυτές θα ήταν και θα είναι συνέργειες που θα μας χρειαστούν στο εγγύς μέλλον, διότι, έχω την εντύπωση, ότι ο Ελληνό-Δυτικός πολιτισμός του π. Λουδοβίκου, η Ανατολή της Δύσης, όπως την λέει - και επιμένει σε αυτήν θυμίζοντας κάπως μια κουλτουριάρικη εκδοχή του Προκεχωρημένο Φυλάκιο της Δύσης στην Ανατολή, αντί του Καθ'ημάς Ανατολή -, είναι ένα αφήγημα που απευθύνεται αποκλειστικά στο κομμάτι εκείνο της ελίτ και των μεγαλομεσαίων στρωμάτων (στα οποία ακόμα μεγάλο μέρος της νεοελληνικής κοινωνίας φαντασιώνεται ότι ανήκει και σε μεγάλο βαθμό και σε αυτό το κοινωνιολογικό φαινόμενο οφείλεται εν πολλοίς η ταύτιση με την Δύση) που δεν έχουν χάσει ακόμα πλήρως την ταυτοτική τους συνείδηση αλλά και δεν θέλουν να χάσουν την ευρωπαϊκή τους προοπτική. 

Πιο πολύ με χάιδεμα στα αυτιά μου ακούγεται, παρά ρεαλιστική προοπτική. Η Ευρώπη, αν συνεχίσει άλλη μια γενιά μέσα στην Δύση ή μούμια θα καταντήσει ή μουσουλμάνα θα γίνει, εξού και η ανάγκη για τις συνέργειες που προτείνω. Είμαστε κυριολεκτικά η τελευταία γενιά Ευρωπαίων όπως την ξέρουμε την Ευρώπη εδώ και μερικούς αιώνες, αν και η περίπτωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι αρκετά διαφορετική, εξού και η ανάγκη για αναφορές περισσότερο σε μια Καθ' ημάς Ανατολή, παρά σε Ανατολή της Δύσης.

ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΠΛΟΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

Ναταλία Μελέντιεβα

Αυτό το άρθρο γράφτηκε πριν από 10 χρόνια. Τίποτα ουσιαστικό δεν έχει αλλάξει από τότε. Φιλοσοφικά μιλώντας, η Ρωσία παραμένει μια έρημος και αυτό παρά το γεγονός ότι υπάρχει μια προφανής. Αλλά κανείς δεν το ακούει ακόμα και δεν θέλει να το ακούσει. Δεν είναι δυνατόν να αποκαλείται "φιλοσοφικό" το ατμόπλοιο της εποχής ΕΣΕ. Οι απλοί αρουραίοι του "βασιλείου των αρουραίων" τρέχουν μακριά (και μένουν στη θέση τους).

Πριν από ενενήντα χρόνια, οι Μπολσεβίκοι της Σοβιετικής Ρωσίας πραγματοποίησαν μια πολιτική και συμβολική πράξη με τον προσωρινό τίτλο "φιλοσοφικό πλοίο" (που η ιστοριογραφία αποκαλεί πιο χοντροκομμένα "φιλοσοφικό ατμόπλοιο"). Ονομαστικά, επρόκειτο για την εκδίωξη μέρους της Ρωσικής ανθρωπιστικής διανόησης από τη Ρωσία στη Γερμανία και τη Λετονία. Τον Σεπτέμβριο του 1922, δύο ατμόπλοια έφυγαν από την Πετρούπολη και πολλά άλλα απέπλευσαν από τη Σεβαστούπολη. Μεταξύ των στοχαστών που βρέθηκαν στην εξορία ήταν και Ρώσοι φιλόσοφοι: N. A. Berdyaev, I. A. Ilyin, L. P. Karsavin, N. O. Lossky, P. A. Sorokin, S. E. Trubetskoy, S. L. Frank και άλλοι. Πολλοί στοχαστές, συγγραφείς και μουσικοί είχαν εγκαταλείψει τη Ρωσία ακόμη νωρίτερα. Ανάμεσά τους οι: Α: S. V. Rachmaninoff, S. S. Prokofiev, I. Severyanin, V. Nabokov, I. A. Bunin, Z. N. Hippius, D. S. Merezhkovsky, K. D. Balmont, , A. M. Belyi, A. M. Rechka. Belyi, A. M. Remizov, B. K. Zaitsev, I. G. Ehrenburg, V. V. Kandinsky, F. I. Chaliapin, M. I. Tsvetaeva, V. B. Shklovsky, V. F. Khodasevich, κ.λπ.  Πολλοί από αυτούς που δεν εγκατέλειψαν τη Σοβιετική Ρωσία καταπιέστηκαν και ακόμη και εκτελέστηκαν (N. Gumilev, αργότερα N. Klyuev), κάποιοι αυτοκτόνησαν, άλλοι πήγαν σε εσωτερική εξορία...

Το πλοίο των φιλοσόφων του 1922 ήταν αναμφίβολα ένα συμβολικό γεγονός (μπορεί κανείς να μιλήσει για το συμβολισμό του πλοίου, της κιβωτού, του ταξιδιού, του νερού, της κίνησης, της γέφυρας κ.λπ.), που σηματοδότησε το τέλος των τελευταίων ελπίδων της Ρωσικής διανόησης, η οποία είχε εναποθέσει τις ελπίδες της στο στοιχείο της Ρωσικής Επανάστασης, όπου οι ιδέες, τα σχέδια μιας πιθανής και τότε αναμενόμενης ρωσικής φιλοσοφίας σιγόβραζαν στη φλόγα της ανανέωσης.

Με το πλοίο των φιλοσόφων και την επακόλουθη μετανάστευση του μεγαλύτερου μέρους της πνευματικής ελίτ της Ρωσικής αργυρής εποχής, η φιλοσοφική διαδικασία στη Ρωσία διακόπηκε. Αλλά τι ακριβώς διακόπηκε; Υπήρχε μια γνήσια ανεξάρτητη φιλοσοφική παράδοση, ένας συστηματικός φιλοσοφικός λόγος στη Ρωσία;

Πιθανότατα όχι.  Ήταν μια επίθεση στην ίδια τη διαδικασία γέννησης του ρωσικού λόγου, στην ωρίμανσή του στη μήτρα του ρωσικού στοιχείου, στη διαδικασία της αρχικής απελευθέρωσης της φιλοσοφικής συνείδησης από το χάος της Ρωσικής ύπαρξης.

Απαντώντας στο ερώτημα με αυτόν τον τρόπο, συμφωνώ με τη βαθιά ριζωμένη θέση του Αλεξάντερ Ντούγκιν, ο οποίος στα βιβλία του "Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ και η φιλοσοφία μιας άλλης αρχής" και "Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ και η δυνατότητα της ρωσικής φιλοσοφίας" απέδειξε πειστικά ότι η Ρωσική φιλοσοφία βρίσκεται ακόμη στα πρόθυρα της γέννησης.  Απλώς δεν έχει γεννηθεί ποτέ, παρά τους αιώνες προσπαθειών της ρωσικής ψυχής να βλαστήσει ένα Λογό σε όλο το ρωσικό πεδίο, να αναδυθεί από τη μήτρα της Ρωσικής γης, να υψωθεί πάνω από τον ορίζοντα του ρωσικού χώρου. Και ενώ οι Ρώσοι στην ιστορία έχουν σίγουρα σκεφτεί -για τη λειτουργία, τα στοιχεία, το διάστημα, τον πόλεμο, την εξουσία, το κράτος, τον Θεό ή το χάος- δεν έχουν σκεφτεί φιλοσοφικά μέχρι στιγμής.

Ο Ρωσικός λόγος σήμερα "βρίσκεται κάτω από τον ατμό", βρίσκεται στο προπαρασκευαστικό στάδιο, στη μήτρα του ρωσικού στοιχείου, του ρωσικού χώρου, της σκέψης, της ιστορίας, του ρωσικού λαού και του "dasein".

Η Ρωσική (ειδικά η Ρωσική, και όχι η Δυτικο-Ευρωπαϊκή ή η παγκόσμια) φιλοσοφική σκέψη δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: τι εννοούμε με τον όρο φιλοσοφία ως τέτοια;  Εν προκειμένω, αξίζει να εξετάσουμε τους προβληματισμούς του μεγαλύτερου φιλοσόφου του 20ού αιώνα Μάρτιν Χάιντεγκερ για ολόκληρο το οικοδόμημα της Δυτικο-Ευρωπαϊκής φιλοσοφίας και την τύχη του.

Η φιλοσοφία, σύμφωνα με τον Χάιντεγκερ, αναδύθηκε πριν από δυόμισι περίπου χιλιάδες χρόνια, διέσχισε βασιλικά τα στάδια της δυτικής παγκόσμιας ιστορίας, έστησε τον δυτικό πολιτισμό στις προϋποθέσεις και τα θεμέλιά του, υπέστη ιλιγγιώδεις εννοιολογικές μεταμορφώσεις και τελικά έφτασε στην ολοκλήρωσή της, στο πλήρες και αμετάκλητο τέλος της.

Στην Πρώτη Αρχή της, όμως, η φιλοσοφία γεννήθηκε υπέροχα: στα παιχνίδια των θεών που αποκάλυψαν στους σοφούς της αρχαίας Ελλάδας την πολυδιάστατη φύση των κόσμων και τις βίαιες εικόνες των ανώτερων διαστάσεων, τη διαλεκτική του ενός και των πολλών, του ενός και του άλλου, του όλου και του τίποτα, του υπερβατικού και του εμμενούς. Ἡ φιλοσοφία δὲν ἦταν καθόλου συστηματικὴ σκέψη ἤ διάκρῖσις. Η Σκέψη, ο Λόγος, αποκαλύφθηκε στους Προσωκρατικούς ως υπερβατική θεία πραγματικότητα, ως κεραυνός που διαπερνά τον ορίζοντα του είναι, ως η ιερή εμπειρία του διαπεραστικού χτυπήματος του άλλου, ως το άγριο φως της υπερβατικότητας, ως το φαινόμενο της θείας αρχής, ως το φαινόμενο του ίδιου του Όντος*.

ΔΑΡΕΙΑ: ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΗΛΙΑΚΩΝ ΗΡΩΙΣΜΩΝ

Προοίμιο

20 Αυγούστου 2022 - 20 Αυγούστου 2023: έχει περάσει ένας χρόνος και ο ήλιος έχει ολοκληρώσει τον αστρικό του χορό.

Ύστερα από μια κυκλική διαδοχή ανοδικών και καθοδικών σπειρών, απομάκρυνσης και επαναπροσέγγισης, φωτεινότητας και σκίασης, ψυχρότητας και θέρμης, ο Ήλιος επανήλθε τελικά στην ίδια θέση στον ουρανό για να μας υπενθυμίσει ότι σε κάθε αρχή αντιστοιχεί ένα τέλος: και κάθε τέλος αντιστοιχεί σε μια νέα αρχή.

Αξιοθαύμαστη σοφία: να φεύγεις για να επιστρέφεις και να επιστρέφεις για να ξαναρχίζεις. Πάντα Ρει Ηρακλείτειο, βιτσιάνικες πορείες και αναδρομές, νιτσεϊκή αιώνια επιστροφή...

Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτό. Αν αυτό είναι αυτό που φαίνεται, υπάρχει ακόμα μια περαιτέρω και πιο λεπτή αλήθεια σε αυτό.

Πράγματι, αν στεκόμασταν από την οπτική γωνία του ήλιου, θα βλέπαμε ότι μάλλον είμαστε εμείς που στροβιλίζουμε γύρω από τον εαυτό μας, στη φρενήρη φιλοδοξία να πάμε προς εκεί που πάντα ήδη "είμαστε". Τελικά, λοιπόν, σε σχέση με τον ήλιο, δεν θα προχωρήσουμε ποτέ προς τα πουθενά, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι είμαστε ανεξάρτητοι από αυτόν.

Πιο αξιοθαύμαστη σοφία: η ανάκτηση της επίγνωσης του χαϊντεγκεριανού Dasein1, προκειμένου να βιώσουμε "αυθεντικά" το hic et nunc του ανήκειν μας στο είναι.

Αλλά και πάλι, αυτό δεν είναι όλη η ιστορία. Αν αντιπαραβάλουμε την εικόνα του κύκλου με την κυκλική φύση του χωροχρόνου και τον ήλιο με εκείνη του κέντρου του, διαμορφώνεται μια περαιτέρω, πιο "λανθάνουσα" αλήθεια.

Από μια συμβολική-γεωμετρική οπτική γωνία, παρατηρούμε πως ο κύκλος υπάρχει, χωροχρονικά, μόνο ως μια απροσδιόριστη σειρά σημείων, που όλα "ισαπέχουν" από την "παρουσία" ενός μόνο κεντρικού σημείου.2

Ωραία. Διαισθανόμαστε, λοιπόν, ότι αυτό το σημείο εκδηλώνει τη χωροχρονική του υπόσταση ακριβώς και μόνο μέσω της πλαισιακής εκδήλωσης εκείνης της περιφέρειας που το καθορίζει και που το στεφανώνει.

Θα μπορούσαμε όμως ποτέ να πούμε ότι αυτό το σημείο διατηρεί ένα ορισμένο ποσοστό της άπειρης και αιώνιας "δικαίωσής" του, ακόμη και αν δεν εκδηλώνεται με την περιφέρεια;

Βεβαίως. Δεδομένου ότι η ισαπόσταση καθορίζεται από αυτό και αναφέρεται μόνο σε αυτό, και όχι από τα σημεία της περιφέρειας που, αν μη τι άλλο, προέρχονται από την ισαπόσταση, πώς μπορούμε να του αρνηθούμε τη διατήρηση μιας ορισμένης κυρίαρχης "δύναμης", ή μάλλον μιας δικής του "λανθάνουσας δυνατότητας";

Εν ολίγοις, δεν είναι απλώς δυνατόν να μην παραδεχτούμε ότι, ανεξάρτητα από το να εκδηλωθεί μέσω μιας δικής του "δημιουργίας", ο Θεός ο Δημιουργός δεν πρέπει να διατηρεί μέσα του, λανθάνουσα και μη εκδηλωμένη, τη δική του "δημιουργική δύναμη".

Θαυμαστή σοφία: αυτή είναι ο Ντουγκινικός (και Γκενονικός) Ήλιος του Μεσονυκτίου- δηλαδή, αυτό που βρίσκεται πίσω από το φως και το σκοτάδι, τόσο από τον ήλιο της ημέρας όσο και από τη νυχτερινή του άρνηση. Με την παραδοξότητά του, αυτό το σύμβολο υπερβαίνει κάθε κυκλικότητα και στέκεται πέρα από το χωροχρονικό αόριστο, πέρα από τη ζωή και το θάνατο. Δηλαδή, γίνεται για μας μια υπόδειξη, μια ακραία έκφραση αυτού που είναι πραγματικά "αιώνιο, άπειρο".

MIRCEA ELIADE: ΙΕΡΗ ΚΑΙ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Alexander Bovdunov, Πολιτικός Επιστήμονας

Προετοιμάζοντας αυτή την έκθεση... Στην πραγματικότητα, ήταν η Dasha (Daria Dugina) που με είχε προσκαλέσει να έρθω και να συμμετάσχω στο Συμβούλιο. Μου πρότεινε να μιλήσω για τον Luciano Blaga, επειδή ο Alexander Dugin είχε μιλήσει γι' αυτόν στο πλαίσιο του Τέταρτου Δρόμου και της υπαρξιακής πολιτικής. Αποφάσισα όμως να κάνω μια αναφορά για τον Eliade, αν και για κάποιο λόγο μου φάνηκε απροσδόκητο και ευτυχώς είναι στο πλαίσιο του θέματος που έθεσε ο Nikita Syundyukov. Και μου φαίνεται τώρα ότι η έκθεση και το θέμα με το οποίο ασχολείται έχουν γίνει, για να το θέσω σεμνά, κάπως πρακτικά, αλλά για κάποιο λόγο ασχολήθηκε και με αυτά τα θέματα: θυσία, Πάσχα, κατά κάποιο τρόπο, ιστορία... Ας περάσουμε λοιπόν στην ίδια την έκθεση. Υποθέτω ότι η Ντάρια υποτίθεται ότι αναφέρεται στο τέλος της έκθεσης, χωρίς να της γίνεται ιδιαίτερη αφιέρωση στην αρχή, αφού αποδείχθηκε ότι ολόκληρη η έκθεση ήταν στην πραγματικότητα αφιερωμένη σε αυτήν.

Με βάση τις θέσεις του Nikita Syundyukov, θα ήθελα να ξεκινήσω με το εξής σημείο: όταν μιλάμε για τον Petr Chaadaev, διατηρούμε την ιδέα ότι είναι "Σελλινγκιανικός" και ότι επικρίνει τη Ρωσία για την απουσία ιστορίας με τη σελλινγκιανική έννοια. Με άλλα λόγια, η ιστορία είναι ένα είδος συμμετοχής στην παγκόσμια διαδικασία ανάπτυξης της θεϊκής σκέψης για τον κόσμο και τον άνθρωπο, και όσον αφορά τον Chaadaev, η δυτική ιστορία θεωρείται ως μια τέτοια ανάπτυξη, αλλά η ρωσική ιστορία όχι. Στην πραγματικότητα όμως αυτό είναι ένα βασικό μοντέλο κοινό και για τον Χάιντεγκερ, αφού μιλάμε για υπαρξιακή πολιτική. Η Die Geschichte des Seyns με την ιστορία του Είναι και τα ιστοριακά είναι στην πραγματικότητα αρκετά ίδια.

Αλλά το πρόβλημα, όπως το θέτει ο Chaadaev, είναι ότι ο ρωσικός λαός δεν έχει μιλήσει στην ιστορία, ή δεν έχει μιλήσει ακόμα. Και ο Chaadaev, ως Σελλινγκιανικός και ιστορικιστής, ερμηνεύει αρχικά αυτή την απουσία λόγου ως όνειρο άρνησης, με άλλα λόγια ως την ίδια την απουσία. Αλλά η σιωπή μπορεί να είναι αρκετά έντονη. Αν εξετάσουμε το πρόβλημα από τη σκοπιά της ίδιας της σιωπής, αυτή δύσκολα βλέπει τον εαυτό της ως κάτι. Πρόκειται επίσης για μια άβυσσο, όχι για μια άβυσσο του κενού, αλλά για μια επαρκώς κορεσμένη άβυσσο. Γενικά, υπάρχουν τρεις πιθανές στάσεις απέναντι στο πρόβλημα που εμφανίστηκαν με τη ρωσική σκέψη:

Η πρώτη είναι μια προσέγγιση εμπνευσμένη από τη Δύση. Ερμηνεύουμε αυτή τη σιωπή ως την απουσία της γλώσσας γενικά και την απουσία αυτή καθεαυτή, πράγμα που σημαίνει ότι οι Ρώσοι πρέπει να διδαχθούν να μιλούν τη γλώσσα της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας και να εισαχθούν σωστά στην ιστορία, δηλαδή στην ευρωπαϊκή ιστορία - στην ιστορία του κόσμου.

Ο δεύτερος, ο σλαβόφιλος τρόπος, σχετικά μιλώντας, είναι να εξηγήσουμε ότι αυτό που ερμηνεύεται ως σιωπή είναι στην πραγματικότητα μια γλώσσα, αλλά μη κατανοητή, καταπιεσμένη από τους φορείς του δυτικού μοντερνιστικού παραδείγματος. Οι Ρώσοι είχαν τη δική τους ιστορία, την ιστορία του Βυζαντίου, της Τρίτης Ρώμης. Αλλά μετά τον Μέγα Πέτρο αναγκαστήκαμε να ξεχάσουμε αυτή τη γλώσσα και να ζήσουμε την ιστορία των άλλων. Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να επιστρέψουμε στον παλιό τρόπο, στη βυζαντινή γλώσσα, στην πατερική κληρονομιά, και επικαλούμενοι αυτή την κληρονομιά πρέπει να ξεκινήσουμε έναν νέο διαφωτισμό, ή κάτι τέτοιο.

Η τρίτη προσέγγιση, η οποία μπορεί να ανακατασκευαστεί εν μέρει, παραπέμπει στους Σλαβόφιλους, σε κάποιους Ναρόντνικους, στην Αργυρή Εποχή και, τέλος, στον Αλεξάντερ Ντούγκιν στον τελευταίο τόμο της τριλογίας, όταν μιλάει για το Βασίλειο της Γης ή για τον Ρωσικό Λόγο στη σειρά βιβλίων του Νοομαχία. Πρέπει να πάμε ακόμη πιο βαθιά από τους εκπροσώπους της δεύτερης άποψης, για να καταλάβουμε ότι η γλώσσα του Βυζαντινού Εκκλησιαστικού Κράτους είναι η γλώσσα των ρωσικών ελίτ, η γλώσσα της ιστορίας τους, και ότι οι άνθρωποι πριν από τον Μέγα Πέτρο σιωπούσαν ή μιλούσαν, αλλά όχι στη δική τους γλώσσα. Και η ρωσική ιστορία δεν έχει ακόμη διαβαστεί και μπορεί να διαβαστεί μόνο τώρα- είναι η ιστορία του μέλλοντος. Και το συμπέρασμα, αν πάρουμε τους όρους του Χάιντεγκερ, είναι στην πραγματικότητα αυτό που συζητήθηκε στην προηγούμενη συνάντηση, όταν ο Αλεξάντερ Ντούγκιν μίλησε για την ανάγκη να προκύψει μια ολοκληρωμένη οντολογία από αυτή τη λαϊκή οντική.

Τι σχέση έχει ο Mircea Eliade με αυτό; Εμείς οι Ρώσοι θέλουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας πολύ μοναδικούς, αλλά στην πραγματικότητα δεν είμαστε. Παρεμπιπτόντως, η παράθεση του Gachev το διαψεύδει επίσης όσον αφορά τη Βουλγαρία. Αλλά αυτό που λέω είναι ότι πρέπει να ξεπεράσουμε τον ρωσικό σολιψισμό και τουλάχιστον να κατανοήσουμε ότι αυτό ακριβώς το πρόβλημα έχει αναγνωριστεί και σε μια άλλη Ορθόδοξη χώρα με αναπτυγμένο εξευρωπαϊσμένο πολιτισμό, δηλαδή στη Ρουμανία. Αν χωρίσουμε τους σημαντικότερους Ρουμάνους συγγραφείς του 20ού αιώνα σε τρεις κατηγορίες, θα έχουμε την ίδια εικόνα:

Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΑΣΙΑΣ

Ντάρια Πλατώνοβα Ντούγκινα

Ρωσική επιχείρηση στην Ουκρανία: Φίλοι και εχθροί, η μάχη για την Rimland  (τον Δακτύλιο της Ευρασίας)

Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων αποκάλυψαν τους άξονες των νέων γεωπολιτικών συμμαχιών και ανακατασκεύασαν πλήρως τον γεωπολιτικό χάρτη του κόσμου. Έτσι, ο χώρος της Ευρώπης, που βρίσκεται μεταξύ του πόλου της Ευρασίας και του πόλου των ΗΠΑ (ο πολιτισμός της θάλασσας) και αποτελεί μέρος μιας μεγάλης ζώνης, η οποία στη γεωπολιτική ονομάζεται "Rimland" ("γη του τόξου"), έχασε οριστικά την κυριαρχία του (και μάλιστα πριν, σε μεγάλο βαθμό εικονική, μάλλον δυνητική παρά πραγματική) και τον προσανατολισμό του στην ηπειρωτικότητα. Όλη η Ευρώπη σήμερα είναι ατλαντιστική.

Ο γεωπολιτικός Nicholas Spykman σημείωνε το 1942 ότι ακριβώς η εγκαθίδρυση του ελέγχου αυτού του τόξου της "Rimland" (που περιλαμβάνει την Ευρώπη, την Τουρκία, το Ιράν, τις χώρες της Νότιας Ασίας μέχρι την Κίνα και την Ινδονησία) είναι το κλειδί για τη νίκη των ΗΠΑ στη μάχη για την παγκόσμια κυριαρχία. Αναλύοντας τις αντιδράσεις στη σύγκρουση, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ένα σημαντικό τμήμα της Rimland έχει πλέον μετατοπιστεί σε μια πιο σταθερή (ατλαντική) θέση, αλλά αυτό θα οδηγήσει σε παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ ή σε επανασχεδιασμό του γεωπολιτικού χάρτη του κόσμου;

Με φόντο τις συνεχείς αμερικανικές κατηγορίες για ρωσική επιθετικότητα, που ακολούθησαν πολύ πριν από την έναρξη της ρωσικής ειδικής επιχείρησης, η ΕΕ προφανώς ριζοσπαστικοποιήθηκε, οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών χωρών άρχισαν να κατηγορούν τη Ρωσία για ιμπεριαλισμό και να επιβάλλουν κυρώσεις στα πάντα, από την οικονομική συνεργασία μέχρι τα αεροπορικά ταξίδια και τις αθλητικές διοργανώσεις, μέχρι την απαγόρευση γάτων από διεθνείς εκδηλώσεις.

Στο μπλοκ της "καταδίκης" και της υποστήριξης των κυρώσεων προσχώρησαν και χώρες που βάλθηκαν να συνεργαστούν με τις ΗΠΑ τόσο στην αφρικανική ήπειρο (Γκάνα, Λιβερία), στη Μέση Ανατολή (Ισραήλ, Κουβέιτ, Λίβανος, Λιβύη) όσο και στην Ασία (αυτονομιστές της Ταϊβάν, Ιαπωνία, Νότια Κορέα). Σε γενικές γραμμές, οι χώρες αυτές, σύμφωνα με τα γεωπολιτικά μοντέλα, είναι ακριβώς οι συνιστώσες της παράκτιας ζώνης που περιβάλλει τη Ρωσία ("Heartland") από τη Δύση, το Νότο και τη Νοτιοανατολική πλευρά. Και ήταν αυτές οι χώρες που αποτελούσαν προτεραιότητα για τις ΗΠΑ ως προπύργια για την οικοδόμηση ενός δικτύου στρατιωτικών βάσεων στα εδάφη τους.

Ωστόσο, οι κυρώσεις περιελάμβαναν σχεδόν αποκλειστικά χώρες του ΝΑΤΟ και γειτονικές χώρες της ΕΕ, καθώς και τις χώρες που ήταν ωστόσο σύμμαχοι των ΗΠΑ, κυρίως στην Ανατολική Ασία. Οι ΗΠΑ είχαν μεγαλύτερη επιτυχία στην Ευρώπη, όπου τέθηκε το ζήτημα της αποδοχής της μέχρι πρότινος ουδέτερης Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ταυτόχρονα, ορισμένες χώρες εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις ενέργειες του Ρώσου προέδρου ή έδειξαν κατανόηση της γεωπολιτικής κατάστασης, αποκαλώντας τις ΗΠΑ ως τον κύριο ένοχο του πολέμου. Αυτοί οι χώροι, αν χαρακτηρίσει κανείς την κατάσταση από γεωπολιτική άποψη, επέλεξαν να συνεργαστούν με την ηπειρωτικότητα.